QORAXONIYLAR DAVLATIDA QABILAVIY MUNOSABATLARNING О‘RNI XUSUSIDA

  • Bexzod MAXMUDOV Toshkent xalqaro moliyaviy boshqaruv va texnologiya universiteti dotsenti, t.f.n.,
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/uzmu.v1i1.3.1286
"Kalit so‘zlar" : Qoraxoniylar, Yettisuv, Ila, Sharqiy Turkiston, yag‘mo, tо‘g‘uz-о‘g‘uz, qarluq, chig‘il, xalach, arg‘u, tо‘xsi, jumul, qay, yamak, yabaqu, qang‘li, az, uz, Mahmud Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib, Sharqiy va G‘arbiy hoqonlik.

"Maqola"

Mazkur maqolada Qoraxoniylar davlatini ijtimoiy-siyosiy tarixida uning tarkibidagi turkiy qabilalarning о‘rni tahlil etilgan. Bunda davlatni siyosiy hayotida katta ahamiyatga ega bо‘lgan, yirik turkiy qabilalardan yag‘mo va qarluq qabilasi xususida sо‘z ketadi. Shuningdek, davlatni kuch-qudratida, yag‘mo va qarluq qabilasi bilan birga chig‘il, xalach, arg‘u, tо‘xsi, jumul, qay, yamak, yabaqu, qang‘li, az, uz kabi boshqa kо‘plab turkiy qabilalarning о‘zaro ittifoqi-uyushuvining ahamiyati beqiyos bо‘lganligi qayd etilgan.

References

1. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит турк / Тарж ва нашрга тайёрловчи С.М. Муталибов. – Тошкент: Фан, 1960. 1-жилд. - Б. 499; 1961. 2-жилд.- Б. 427; 1963. 3-жилд. – Б.466. Юсуф Хос Ҳожиб. Қутадгу билиг / Транскрипция ва ҳозирги ўзбек тилига тавсиф. нашрга тайёрловчи Қ. Каримов. – Тошкент: Фан, 1971. – Б. 964.
2. Кораев О.К. История Караханидского каганата.-Фрунзе: Илим, 1983.- С. 301.
3. Шониёзов К.Ш. Қарлуқ давлати ва қарлуқлар. – Тошкент: Шарқ, 1999. – Б. 192.
4. Ходжаев А., Турдиева Д. Қорахонийлар ҳоқонлиги тарихи Хитой Халқ Республикаси олимлари тадқиқотларида.-Тошкент: Фан зиёси, 2021.-Б.150.
5. Бартольд В.В. Извлечения из Сочинения Гардизи «Зайн ал-Ахбар». Сочинения. Т. VIII. – М.: Наука, 1973. – С. 45.
6. Шониёзов К.Ш. Ўзбек халқининг шаклланиш жараёни. – Тошкент: Шарқ, 2001. – Б. 346.
7. Гумилев Л.Н. Қадимги турклар / Таржима, кириш сўз муаллифлари ва нашрга тайёрловчилар. Б. Ўрдабекли., А. Айритомий. – Тошкент: Фан, 2007. – Б. 70.
8. Гумилев Л.Н. Қадимги турклар / Таржима, кириш сўз муаллифлари ва нашрга тайёрловчилар. Б. Ўрдабекли., А. Айритомий. – Тошкент: Фан, 2007. – Б. 459-462.
9. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит турк / Тарж ва нашрга тайёрловчи С.М. Муталибов. – Тошкент: Фан, 1963. 3-жилд. – Б. 244, 348, 378 ва бошқа бетлар.
10. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит турк / Тарж ва нашрга тайёрловчи С.М. Муталибов. – Тошкент: Фан, 1963. 3-жилд. – Б. 460.
11. Юсуф Хос Ҳожиб. Қутадгу билиг / Транскрипция ва ҳозирги ўзбек тилига тавсиф. нашрга тайёрловчи Қ. Каримов. – Тошкент: Фан, 1971. – Б. 735.
12. Юсуф Хос Ҳожиб. Қутадгу билиг / Транскрипция ва ҳозирги ўзбек тилига тавсиф. нашрга тайёрловчи Қ. Каримов. – Тошкент: Фан, 1971. – Б. 735.
13. Махмудов Б.Х. Қарлуқ-қорахонлар давлатида қўлланган “буғра” тотеми хусусида // Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences — Аpril. 2022 Vol. 02, Issue 04/2. ТОШКЕНТ. — Б. 158-165. https://oriens.uz/journal/article/arluoraonlar-davlatida--llangan-bura-totemi-ususida
14. Шониёзов К.Ш. Қарлуқ давлати ва қарлуқлар. – Тошкент: Шарқ, 1999. – Б. 37.
15. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит турк / Тарж ва нашрга тайёрловчи С.М. Муталибов. – Тошкент: Фан, 1960. 1-жилд. – Б. 498.
16. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит турк / Тарж ва нашрга тайёрловчи С.М. Муталибов. – Тошкент: Фан, 1960. 1-жилд. – Б. 498.
17. «Худуд ал-алем» - рукопись Туманского с введением указателем В.В.Бартольда. – Л.: Изд. АН СССР, 1930. – С. 17.
18. Григорьев В.В. Об Арабском путешественнике Х-го века Абу Долефе и странствовании его по Средней Азии // ЖМНП. – СПб., 1872. -№9. – С. 30-35.
19. Шониёзов К.Ш. Ўзбек халқининг шаклланиш жараёни. – Тошкент: Шарқ, 2001. – Б. 340.
20. Маҳмуд Кошғарий. Девону луғотит-турк / Индекс-луғат. Ғ.А. Абдурахмонов., С.М. Муталибовлар таҳрири остида. – Тошкент: Фан, 1967. – Б. 391-397; Гумилев Л.Н. Қадимги турклар. – Б. 286.
Nashr qilingan
2024-03-04