ZOMIN MILLIY TABIAT BOG‘IDA GEOAXBOROT TIZIMI (GAT) YORDAMIDA YOG‘INGARCHILIK HOLATINI BAHOLASH VA MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLAR EKOTIZIMINI BOSHQARISH

  • Muzaffar SATTAROV Toshkent vaksina va zardoblar ilmiy-tadqiqot instituti Ishlab chiqarishga mo‘ljallangan mikroorganizmlar milliy kolleksiyasi mudiri
  • Qobiljon SAQIYEV O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi huzuridagi Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish texnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti doktoranti
  • G‘iyossiddin SOATOV Samarqand davlat veterinariya meditsinasi, chorvachilik va biotexnologiyalar universitetining Toshkent filialining Biotexnologiya, ekologiya va o‘rmonchilik kafedrasi assistenti
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/uzmu.v3i3.1.1741
"Kalit so‘zlar" : Zomin milliy tabiat bog‘i, ArcMap, meteorologik stansiya, o‘rmon xo‘jaligi, IDW interpolyatsiya usuli.

"Maqola"

Maqolada Zomin milliy tabiat bog‘ining yillik yog‘ingarchilik miqdorini GAT (Geografik axborot tizimi) yordamida xaritalash o‘rganilgan. ArcMap va meteorologik stansiya ma’lumotlaridan foydalangan holda tuzilgan yog‘ingarchilik xaritasi, ayniqsa IDW interpolyatsiya usuli bilan birgalikda, muhofaza etiladigan tabiiy hududlar ekotizimini boshqarish va o‘rmon yong‘inlarining oldini olish uchun ajralmas manba hisoblanadi. Bu o‘rmon boshqaruvchilari va yong‘in xavfsizligi organlariga resurslarni taqsimlash, barqaror o‘rmon xo‘jaligi amaliyoti va o‘rmon yong‘inlari xavfini kamaytirish bo‘yicha asosli qarorlar qabul qilish uchun qimmatli ma’lumotlarni taqdim yetadi. Olingan natijalar muhofaza etiladigan tabiiy hududlar ekotizimini boshqarish va o‘rmon yong‘inlarining oldini olish uchun asosiy qo‘llanma hisoblanadi.

References

1. Ruzieva I.D., Safaev M.A., Kamilov Sh.E., Alijanov S.D., Salimov N.R., Urinova A.A., To‘laev J.A. Biologik xilmaxillikni saqlash muammolarini va biologik xavfsizlikning ilmiy asoslarini o‘rganish // Monografiya. – Toshkent. “Fan ziyosi” nashriyoti, 2021 y. 9-35 betlar.
2. Sattarov M., Sakiev Q., Abdug‘abbarov Sh., To‘raqulova D., Mexribonova S. Zomin milliy tabiat bog‘ining noyob biologik landshafti va bioxilmaxilligi // Ekologiya xabarnomasi jurnali. №1 (1) 2022. T.: 14-17 b.
3. Cao L.G. yet al. Changes in precipitation yextremes over the “Three-River Headwaters” region, hinterland of the Tibetan Plateau, during 1960-2012 Quatern. Int. (2014).
4. Dirks K.N. yet al. High-resolution studies of rainfall on Norfolk Island: Part II: interpolation of rainfall data J. Hydrol. (1998). – P. 49-51.
5. Goovaerts P. Geostatistical approaches for incorporating yelevation into the spatial interpolation of rainfall J. Hydrolagy. (2000). – P. 6-9.
6. O‘simlik dunyosi ob’ektlarini hisobga olish va boshqa ma’lumotlarni ro‘yxatdan o‘tkazish kitobi // Zomin, 2020 yil.
7. Jones J.R. yet al. Temporal variability of precipitation in the Upper Tennessee Valley J. Hydrol.: Reg. Stud. (2015). – P. 7-11
8. Li X.H. yet al. Suitability of the TRMM satellite rainfalls in driving a distributed hydrological model for water balance computations in Xinjiang catchment, Poyang lake basin J. Hydrolagy. (2012).
9. Liu Q. yet al. Spatial and temporal variability of annual precipitation during 1961-2006 in Yellow River Basin, China J. Hydrol. (2008). – P. 5-9.
10. O‘zbekiston Respublikasi yekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzuridagi gidrometeorologiya xizmati agentligi ma’lumotlari. https://hydromet.uz/uz/node/
Nashr qilingan
2024-03-29
How to Cite
Muzaffar SATTAROV, Qobiljon SAQIYEV, & G‘iyossiddin SOATOV. (2024). ZOMIN MILLIY TABIAT BOG‘IDA GEOAXBOROT TIZIMI (GAT) YORDAMIDA YOG‘INGARCHILIK HOLATINI BAHOLASH VA MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLAR EKOTIZIMINI BOSHQARISH. O‘zMU Xabarlari, 3(3.1), 127-131. https://doi.org/10.69617/uzmu.v3i3.1.1741
Nashr
Jild 3 Son 3.1 (2024): O'zMU XABARLARI (3.1 SONI) 2024
"Bo'lim"
Maqolalar