TUPROQ TARKIBIDAGI STRONSIY-90 RADIONUKLDI MIQDORINI ANIQLASHNING SODDALASHTIRILGAN USULINI ISHLAB CHIQISH

  • Абдушукур ГОФУРОВ Базовый докторант Национального университета Узбекистана
  • Джамшид КАЮМОВ, Базовый докторант Ташкентского государственного технического университета
  • Зулайхо СМАНОВА, Национальный университет Узбекистана, профессор в.б., доктор химических наук
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/uzmu.v3i3.1.1846
"Kalit so‘zlar" : stronsiy-90 radionuklidi, Arnasoy koʻli, beta-spektrometriya, choʻktirish, maksimal aktivlik, tashuvchi, filtrlash, ittriy-90.

"Maqola"

Tuproq namunalari tarkibidagi stronsiy-90 izotopi miqdorini ushbu radionuklid parchalanganida hosil boʻluvchi ittriy-90 radionuklidi miqdori boʻyicha aniqlash stronsiy-90 miqdorini aniqlashning eng aniq usullaridan biri boʻlishi bilan bir qatorda analiz oʻtkazish uchun koʻp vaqt talab qiladi. Shu sababli stronsiy-90 radionuklidi miqdorini aniqlashning soddalashtirilgan usuli taklif etildi. Taklif etilgan usul oʻzida namunadagi stronsiyni choʻktirish orqali ajratib olish va ajratib olingan stronsiydan ajralib chiqayotgan betta zarrachalar miqdorini beta-spektrometr yordamida oʻlchash bosqichlarini mujassamlashtiradi. Stronsiyni choʻktirishda tashuvchining qoʻllanilishi bu usulni tarkibida juda kam miqdorda stronsiy tutgan namunalarni analiz qilish uchun qoʻllash imkonini beradi. Taklif etilgan usul yordamida Arnasoy koʻli atrofidan olingan tuproq namunalaridagi stronsiy-90 izotopi miqdori oʻlchandi. Tuproq namunalaridagi stronsiy-90 izotopining oʻrtacha aktivligi 2 Bk/kg ni tashkil etishi aniqlandi.

References

1. Yangi Oʻzbekistonda erkin va farovon yashaylik. (Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi hamda O’zbekiston Yoshlari forumida so’zlagan nutqidan iqtiboslar). Nashriyot uyi tasvir. 23.02.2017. 28 – bet.
2. Полуэктов Н.С., Мищенко В.Т., Кононенко Л.И., Бельтюкова С.В. Аналитическая химия стронция. –Москва.: Издательство «НАУКА», 1978. –7 с.
3. Udo Ch Gerstmann., Vlasta Tschöpp. Determination of 90Sr/90Y in wheat grains, soil, and deposition samples by TBP extraction and Cerenkov counting // Radiocarbon. Arizona, 2006. – Vol 48 – №2, Pages 197-204
4. Terence O’Brien, Lawrence Jassin, E. Philips Horwitz, Daniel McAlister. The Rapid Determination of Strontium-89 and Strontium-90 in Environmental Samples. // MARC IX: Conference. – Kailua-Kona, 2012 – P. 1-95.
5. Андрющенко А.Ю., Беликов К.Н., Шевцов Н.И. Применение Na-морденита и гидроксилапатита в сорбционно-сцинтиляционном определении Sr-90 // Методыи объекты химического анализа. – Киев, 2011. – том 6, – № 3. С 143-148.
6. Takeshi Ohno, Mitsumi Hirono, Shinichiro Kakuta, Shuhei Sakata. Determination of strontium 90 in environmental samples by triple quadrupole ICP-MS and its application to Fukushima soil samples // Journal of Analytical Atom Spectroscopy. United Kingdom 2018 – Volume 33. Issue 6, P 1081-1085.
7. J.Feuerstein, S.F.Boulyga, P.Galler, G.Stingader, T.Prohaska. Determination of (90)Sr in soil samples using inductively coupled plasma mass spectrometry equipped with dynamic reaction cell (ICP-DRC-MS) // Journal of Environmental Radioactivity. 2008 Nov;99(11):1764-9. doi: 10.1016/j.jenvrad.2008.07.002. Epub 2008 Aug 28. PMID: 18760512.
8. Yukihiko Satou, Keisuke Sueki, Kimikazu Sasa, Tetsuya Matsunaka, Tsotomu Takahashi, Nao Shibayama, Daiki Izumu, Norikazu Kinoshita, Hiroyuki Matsuzaki. Technological developments for strontium-90 determination using AMS. // Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms. 15 October 2015. Volume 361. ISSN 0168-583X, https://doi.org/10.1016/j.nimb.2015.04.032. Pages 233-236.
9. Turkington G., Gamage K., A.A. and Graham J.. Detection of Strontium-90, a Review and the Potential for Direct In Situ Detection. In: IEEE Nuclear Science Symposium, Sydney, Australia, 10-17 Nov 2018, ISBN 978138684948 (doi: 10.1109/NSSMIC.2018.8824504)
10. Raymond B. Randolph. Determination of strontium-90 and strontium-89 by Cerenkov and liquid-scintillation counting. // The International Journal of Applied Radiation and Isotopes. Volume 26, Issue 1, 1975, Pages 9-16. ISSN 0020-708X.
11. Бахур А. Е., Мануилова Л.И., Зуев Д.М., Иванова Т.М., Трухина Т.П. Стронций-90 в почвах: радиохимические и инструментальные методы определения // Аппаратура и новости радиационных измерений. – Москва, 2003. – №1. – С. 20-28
Nashr qilingan
2024-03-30