SODDA GAPNING LISONIY STRUKTUR TAHLILIDA AKTANTLAR IYERARXIYASI

  • Dilobar SULAYMANOVA O‘zbekiston Milliy universiteti tayanch doktoranti
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/nuuz.v1i1.9.4014
"Kalit so‘zlar" : Substansiallik, valentlik, aktant, gap kengaytiruvchisi, so‘z kengaytiruvchisi, modal gap kengaytiruvchisi

"Maqola"

Mazkur maqolada sodda gaplarda markaz qurshovlilik munosabatining voqelanishi, gapning lisoniy-sintaktik qurilishida so‘zlar valentligini tahlil qilish orqali aktantlarning gap qurilish sathidagi vaziyati aniqlashtiriladi. Tilshunoslikdagi pog‘onaviylik tamoyiliga asosan dastlabki bosqichda qurshov vazifasini bajargan bo‘lak, ya’ni markaziy bo‘lak sanalgan kesimning morfologik ko‘rsatkichi [Pm] bilan valentlik hosil qilgan gap kengaytiruvchisi yoki kesim leksemasi [W]ga bevosita tobelangan so‘z kengaytiruvchisining keyingi bosqichda mos ravishda o‘z so‘z kengaytiruvchilari bilan kengayib markaz mavqeyida kelishi shajara daraxti (UD)da o‘zbek nutqidagi gaplar misolida tahlil qilinadi

References

Кацнельсон С.Д. К понятию типов валентности/Вопросы языкознания. - Москва, 1987. - №3. - C. 20-32.

Rasulov R. O‘zbek tilidagi holat feʼllari va ularning obligator valentliklari. – T.: Fan, 1989. – B. 13

Виноградов В.В. Русский язык. (Грамматическое учение о слове), - М.: 1972. – C. 337.

Ne’matov H.G‘., Sayfullayeva R. Zamonaviy o‘zbek tili. II jild. Sintaksis. – Toshkent: Mumtoz so‘z, 2011. – B. 190

Виноградов В.В. Русский язык. (Грамматическое учение о слове), - М.: 1972. – C. 337.

Кацнельсон С.Д. Типология языка и речевое мышление. – Л. 1972. – C.88.

Sayfullayeva R., Mengliyev B., Qurbonova M., Abuzalova M., Boqiyeva G., Yunusova Z. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. – Toshkent: Fan va texnologiya, 2009. – B. 335, 336.

https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/

Marie-Catherine de Marneffe, Christopher D. Manning, Joakim Nivre, Daniel Zeman. Universal Dependencies. Computational Linguistics: Volume 47, Issue 2, 2021. https://direct.mit.edu/coli/article/47/2/255/98516/UniversalDependencies

Qurbonova M. M. O‘zbek tilshunosligida formal-funksional yo‘nalish va sodda gap qurilishining talqini. Filologiya fanlari doktori (DSc)… diss. – Тoshkent, 2001. – B. 120.

Nashr qilingan
2024-10-08
How to Cite
SULAYMANOVA, D. (2024). SODDA GAPNING LISONIY STRUKTUR TAHLILIDA AKTANTLAR IYERARXIYASI . O‘zMU Xabarlari, 1(1.9), 307-310. https://doi.org/10.69617/nuuz.v1i1.9.4014
Nashr
Jild 1 Son 1.9 (2024): O'zMU xabarlar 1.9 (2024) SONI
"Bo'lim"
Maqolalar

Copyright (c) 2024 O‘zMU xabarlari

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.