TILSHUNOSLIKDA VAQT TOIFASI: KENG QAMROVLI TADQIQOT

  • Alisher AMANOV Assistant. Tashkent state Tranport university
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/nuuz.v1i1.5.2.4275
"Kalit so‘zlar" : Vaqt, tilshunoslik, zamon, aspekt, kayfiyat, qo‘shimcha so‘zlar, deyxis, tillararo o‘zgaruvchanlik, til o‘zlashtirish, kognitiv lingvistika, temporal bilish

"Maqola"

Ushbu maqola tilshunoslikdagi vaqt kontseptsiyasini o‘rganib, uning kontseptualizatsiyasi, ifodalanishi va turli tillarda va lingvistik ramkalarda ifodalanishiga e’tibor qaratadi. U nazariy tilshunoslik, semantika, sintaksis, psixolingvistika va lingvistik tipologiyadan olingan maʼlumotlardan tillar zamon, aspekt, kayfiyat, temporal qoʻshimchalar va temporal deyxis kabi vaqtinchalik maʼlumotlarni qanday kodlashini oʻrganish uchun foydalanadi. Maqolada, shuningdek, vaqtning lingvistik ifodalari va turli madaniyatlar va
kognitiv doiralar doirasida vaqtni kontseptsiyalash o‘rtasidagi bog‘liqlik o‘rganiladi. Shuningdek, u tilni o‘zlashtirish, qayta ishlash va ikki tillilikdagi vaqtning rolini o‘rganadi, temporal bilish va lingvistik ifodaning asosiy kognitiv mexanizmlarini ochib beradi.

References

Bybee, J. L., Perkins, R., & Pagliuca, W. (1994). “The Evolution of Grammar: Tense, Aspect, and Modality in the Languages

of the World”. University of Chicago Press.

Bhatia, T. K., & Ritchie, W. C. (2006). “The Handbook of Bilingualism”. John Wiley & Sons.

Bybee, Joan L., Perkins, Revere D., & Pagliuca, William. (1994). The Evolution of Grammar: Tense, Aspect, and Modality

in the Languages of the World. Chicago: University of Chicago Press.

Comrie, Bernard. (1985). Tense. Cambridge: Cambridge University Press.

Croft, William. (2012). Verbs: Aspect and Causal Structure. Oxford: Oxford University Press.

Crystal, D. (2010). “The Cambridge Encyclopedia of Language” (3rd ed.). Cambridge University Press.

Haspelmath, Martin. (2003). The Geometry of Grammatical Meaning: Semantic Maps and Cross-Linguistic Comparison. In

M. Tomasello (Ed.), The New Psychology of Language: Cognitive and Functional Approaches to Language Structure (pp.

-242). Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.

Lakoff, George and Claudia Brugman. 1986. Argument Forms in Lexical Semantics. In Nikiforidou et al. (eds.) Proceedings

of the Twelfth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society: 442-454.

Langacker, Ronald. (2023). Levels of Reality. Lublin Studies in Modern Languages and Literature. 47. 11-36.

17951/lsmll.2023.47.1.11-36.

Levinson, Stephen C. (2012). Action formation and ascription. In J. Sidnell & T. Stivers (Eds.), The Handbook of

Conversation Analysis (pp. 103-130). Malden: Wiley-Blackwell.

Lüdtke, Ulrike & Filipović, Luna. (2015). Construals of Time in Linguistic Description: A Cognitive Approach to English

Tense and Aspect. Berlin: De Gruyter.

Palmer, Frank R. (2001). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.

Slobin, D. I. (2003). Language and thought online: Cognitive consequences of linguistic relativity. In D. Gentner & S. GoldinMeadow (Eds.), “Language in Mind: Advances in the Study of Language and Thought” (pp. 157-191). MIT Press.

Slobin, Dan I. (2000). Verbalized events: A dynamic approach to linguistic relativity and determinism. In S. Niemeier & R.

Dirven (Eds.), Evidence for Linguistic Relativity (pp. 107-138). Amsterdam: John Benjamins.

Ross, Malcolm. (1997). Socially grounded ethnolinguistic research: Observations on fieldwork, rapport and representation.

In A. J. Liddicoat & P. R. Black (Eds.), Sociolinguistics and Language Education (pp. 125-151). Clevedon: Multilingual

Matters.

Özyürek, A., & Willems, R. M. (2019). Language and gesture. In M. S. Gazzaniga & G. R. Mangun (Eds.), “The Cognitive

Neurosciences” (6th ed., pp. 921-933). MIT Press.

Соссюр Ф. дў. Заметки по общей лингвистике / Пер. с фр. Б.П.Нарумова. –М.: Прогресс, 1990. –С. 44.

Соссюр Фердинанд ду. Курс общей лингвистики / Пер. с французского А.М.Сухотина, под редакцией и с

примечаниями Р.И.Шор. –М.:Едиториал УРСС, 2004. –256

Нурмонов А. Ўзбек тилшунослиги тарихи. –Тошкент: “Ўзбекистон”, -2002. –232 б.

RSKHULOVA, D., KOSIMOVA, F., & MUTALOVA, S. (2024). LINGVISTIKA UNIVERSITETLARDA TILI O'ZLASHTIRISHNING XUSUSIYATLARI VA YO'RIQNOMA MASALALARI. News of the NUUz, 1(1.7. 1), 158-160.

RUZIKULOVA, N. (2024). BOSHLANG ‘ICH SINF O ‘QUVCHILARIDA XALQ OG ‘ZAKI IJODI JANRLARINI INNOVASION O ‘QITISHNI TAKOMILLASHTIRISH YO ‘LLARI. News of the NUUz, 1(1.7. 1), 161-165.

SAIDAZIMKHUJAEVA, M. (2024). FRANSIYA TASHQI SIYOSATIDA “YUMSHOQ KUCH”. News of the NUUz, 1(1.7. 1), 166-169.

Nashr qilingan
2024-10-16